Κοινωνικό Περιεχόμενο του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου
Ο Τεκτ. του Α. &Α.Σ.Τ. έχει ένα σαφή προσανατολισμό που συνοψίζεται στο τρίπτυχο:
Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφότητα
Ελευθερία, γιατί χωρίς αυτήν δεν είναι δυνατή καμία πραγματική πρόοδος και εξέλιξη του ανθρώπινου όντος.
Ισότητα, γιατί χωρίς αυτήν δεν είναι δυνατή η δίκαιη κατανομή δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, για χάρη της εσωτερικής γαλήνης του ατόμου και της κοινωνικής ειρήνης.
Αδελφότητα, γιατί όλοι οι άνθρωποι, σαν δημιουργήματα του ΜΑΤΣ, δεν μπορεί παρά να είναι και αντιμετωπίζονται ως αδέλφια μεταξύ τους και να έχουν τα ίδια φυσικά δικαιώματα. Ειδικότερα:
Ελευθερία
Ο Τεκτονισμός του Α&Α.Σ.Τ. είναι υπερήφανος για τους αγώνες των μελών του για την απελευθέρωση και αφύπνιση λαών και κοινωνιών. Γι’ αυτό και καταδιώχθηκε λυσσαλέα από κάθε λογής δικτατορικά και ανελεύθερα καθεστώτα, με σπάνιες μόνον εξαιρέσεις. Το ίδιο και από φανατικούς διαφόρων Εκκλησιών, αυτούς που προφανώς έχασαν την ουσία της πίστης της Εκκλησίας που (διατείνονταν ότι) υπηρετούσαν, ιδιαίτερα τις εποχές που ασκούσαν και παντοδύναμη κοσμική εξουσία.
Κατηγορήθηκε ακόμη ότι πρωτοστατούσε στην ίδρυση Δημοσίων Σχολείων σε μία εποχή που η μόρφωση ήταν προνόμιο των ευγενών και των πλουσίων (βλέπε π.χ. Παπική Βούλα HUMANUM GENUS). Διάσημοι ηγέτες Απελευθερωτικών (εθνικών ή κοινωνικών) Αγώνων έχουν την τεκτονική ιδιότητα:
Οι σημαντικότεροι ηγέτες της Γαλλικής Επανάστασης: Δαντών, Ντεμουλέν, Κοντορσέ, Ραμπώ, Σαιντ-Ετιέν
- Ο στρατηγός Μαρία-Ιωσήφ μαρκήσιος ντε Λαφαγιέτ. Ενεργός συντελεστής της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας και της Γαλλικής επανάστασης του 1789 και 1830.
- Ο Γεώργιος Ουάσιγκτον . Πρώτος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
- Ο Γκιουζέπε Γκαριμπάλντι . Από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές της απελευθέρωσης της Ιταλίας από τους Αυστριακούς, τον βασιλιά της Νεάπολης και τον Πάπα.
- Καμίλλο Μπένσο Καβούρ . Διάσημος πολιτικός και υπουργός. Η ζωή του αναλώθηκε σε αγώνες για την συνένωση της Ιταλίας.
- Ο Σιμόν Μπολίβαρ . Ο απελευθερωτής της Ν.Αμερικής
- Οι Φιλικοί Ξάνθος, Σκουφάς, Τσακάλωφ, Αναγνωστόπουλος κ.ά.
- Πρωταγωνιστές της Επανάστασης του 1821, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και Εθνομάρτυρας Γρηγόριος Ε’, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Νικόλαος Υψηλάντης, ο Αλέξανδρος Μουρούζης, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας) κ.ά.
- Ο Σαλβαδόρ Αλλιέντε. Ο Χιλιανός Πρόεδρος που αγωνίστηκε και έπεσε ηρωϊκά υπέρ του λαού του και των ιδανικών του.
Αυτή είναι μία μικρή μόνον σταχυολόγηση ονομάτων ηγετών απελευθερωτικών αγώνων που τίμησαν την τεκτονική ιδιότητα.
Θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Τεκτονισμός του Α&Α.Σ.Τ. δεν αναμιγνύεται στην πολιτική. Συζητήσεις κομματικού πολιτικού χαρακτήρα απαγορεύονται στις Τ. Στοές.
Στις τεκτονικές στοές χαλυβδώνονται χαρακτήρες και αφυπνίζονται συνειδήσεις. Το πώς τα μέλη τους θα υλοποιήσουν στην πράξη αυτά που έχουν αποκομίσει στις Τεκτονικές Στοές, εξαρτάται από την προσληπτικότητα, τον χαρακτήρα, την προσωπική ερμηνεία και την συνείδηση του κάθε τέκτονα.
Φωτισμένοι πολιτικοί, άνθρωποι του πνεύματος και της Τέχνης, που προήγαγαν την ελευθερία και την ισότητα, καθώς και την χειραφέτηση των λαών, συγκαταλέγονται στα μέλη Τεκτονικών Στοών.
Μέγας Φρειδερίκος
Βολταίρος
Ελ. Βενιζέλος.
Αλ. Παπαναστασίου.
Μότσαρτ
Γκαίτε
Σαίξπηρ
Σιμπέλιους
είναι μερικοί από αυτούς.
Φωτισμένοι Πατριάρχες και άλλοι ηγέτες της ορθόδοξης εκκλησίας υπήρξαν τέκτονες.
Ισότητα
Η ισότητα υποχρεώσεων και δικαιωμάτων για όλους τους ανθρώπους είναι θεμελιώδης και αυτονόητη αρχή της τεκτονικής αντίληψης και πρωταρχική προϋπόθεση για την ευημερία και ανέλιξη του ανθρώπου.
Στις τεκτονικές στοές όλα τα μέλη έχουν τα ίδια δικαιώματα. Τα διάφορα αξιώματα είναι η ανάληψη βαρύτερων καθηκόντων που εξαρτώνται από την τεκτονική ηλικία και τις προσκτηθείσες γνώσεις, πάντοτε σε πνεύμα ισότητας.
Οι διάφοροι τίτλοι και διάσημα που ίσως θεωρούνται από μη μέλη πομπώδη και εκτός εποχής, είναι απλώς συμβολικά των αρετών που προϋποθέτουν για αυτόν που τα φέρει, και των ιδιαίτερων τομέων ευθύνης τους στα εργαστήρια.
Στις συνεδριάσεις των στοών, κάθε μέλος έχει την δυνατότητα να εκφέρει την άποψή του ελεύθερα και ανεπηρέαστα, μέσα στο πλαίσιο της τεκτ. Δεοντολογίας, δηλ. με ευπρέπεια, ήρεμη και καλλιεπή ομιλία, αποφεύγοντας εκφράσεις προκλητικές, εμπαθείς, εριστικές, προσβλητικές ή δογματικές. Σε κανένα δεν επιτρέπεται να παρέμβει η να διακόψει τον οποιονδήποτε ομιλητή σε Στοά, ή να υπερβεί τη θεσπισμένη ροή του λόγου, που επιτρέπει σε όλους να εκφράσουν αβίαστα και με τάξη τις σκέψεις τους.
Η ευταξία, γαλήνη και κατανόηση κυριαρχούν σε όλες τις τεκτ. συνεδριάσεις.
Ο Α&Α.Σ.Τ. πάντοτε αντιτάχθηκε στην φαλκίδευση της ανεξαρτησίας των τεκτονικών δυνάμεων κάθε χώρας από μητροπολιτικές (ξένες) Τεκτονικές Αρχές, που αγνοούσαν τις πολιτιστικές, ιστορικές και άλλες ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας και στερούσαν τις τοπικές τεκτονικές δυνάμεις από το δικαίωμα της ανεξάρτητης λειτουργίας και εξέλιξης. Δυστυχώς, ακριβώς αυτή η νοοτροπία της επικυριαρχίας, είχε σαν αποτέλεσμα την πολυδιάσπαση των Τεκτονικών Δυνάμεων στις Ευρωπαϊκές Χώρες, όπως και στην Ελλάδα.
Tο 1998 η τότε Μεγάλη Στοά της Ελλάδος προσπάθησε να καταργήσει για τις Στοές της τον Α&Α.Σ.Τ. υιοθετώντας τον τύπο AFAM, για να έχει την «αναγνώριση» από την Μεγάλη Στοά της Αγγλίας. Η μεθόδευση όμως αυτή βρήκε αντίθετους πολλούς διαπρεπείς και ευσυνείδητους Τέκτονες, που απεφάσισαν και συνέχισαν τον Α&Α.Σ.Τ., ο οποίος έχει μακρά ιστορία στον Ελληνικό χώρο, ξεκινώντας από το έτος 1740, με την πρώτη Τεκτ. Στοά στην Κέρκυρα. Έτσι επιβεβαιώθηκε και σε επίπεδο Τεκτ. Αρχής, η συνέπεια στην αρχή της ισότητας και ισοτιμίας των Τεκτονικών Δυνάμεων, που τηρείται ανυποχώρητα μέχρι σήμερα, ως θεμελιώδης αρχή του Α&Α.Σ.Τ.
Αδελφότητα
Οι τέκτονες ασκούν αδιάλειπτα στις Στοές την Τεκτονική Αγάπη και Ανοχή την οποία θεωρούν ως μέγιστο καθήκον προς τον πλησίον και το πλέον επαγωγικό μέσον στην ανάπτυξη και εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Αποκαλούνται μεταξύ τους αδελφοί και ασκούνται συνεχώς και αδιαλείπτως στην καλλιέργεια της αδελφικής αγάπης μέσα στις Στοές, βιώνοντάς την συνειδητά και πιστεύοντας ότι το ενέργημα αυτό θα εξέλθει μαζί τους στον έξω κόσμο, με αγαθοποιά επακόλουθα για την κοινωνία.
Θεωρώντας κάθε συνάνθρωπο αδελφό τους, οι Τέκτονες εργάζονται για την ανέλιξη της ανθρωπότητας με την βαθμίαία και ειρηνική ανύψωση του ατόμου.
Ο Τεκτονισμός δέχεται στους κόλπους του κάθε άνθρωπο που έχει την καλή έξωθεν μαρτυρία, ασχέτως εθνικότητας, φυλής, χρώματος, θρησκείας, πολιτικών πεποιθήσεων, οικονομικής, κοινωνικής και επαγγελματικής κατάστασης.
Ο Α&Α.Σ.Τ., πάντα επίκαιρος και διαχρονικός έχει να παίξει ενεργό και σημαντικό ρόλο για την αδελφοποίηση ανθρώπων και λαών, ιδιαίτερα στον 21ο αιώνα ο οποίος προοιωνίζεται να είναι αιώνας καταλυτικών αλλαγών και προκλήσεων με τις επερχόμενες ραγδαίες μεταβολές σε κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό, πολιτικό, φιλοσοφικό, τεχνολογικό και επιστημονικό επίπεδο.
Η προϊούσα απαξίωση των ηθικών και πνευματικών αρχών, η ροπή προς την υλική ευδαιμονία και τον άκοπο πλουτισμό και η απαξίωση των κοινωνικών θεσμών, ακόμη και της οικογενειακής συνοχής, καθιστούν τις τεκτονικές Αρχές και Διδασκαλίες περισσότερο απαραίτητες από ποτέ.